Lai na phum mis ar ôl i’r gwaith adeiladu ddechrau’n swyddogol ar Fferm Solar Coed-elái, mae Cyngor Rhondda Cynon Taf, Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg, a Vital Energi yn dathlu filltir arwyddocaol wrth i’r olaf o’r 9,400 o baneli solar gael eu gosod mewn pryd ar gyfer Diwrnod y Ddaear a gynhelir ar Ebrill 22, 2025.
Mae’r fferm yn chwarae rhan sylweddol yn natgarboneiddio’r cyngor gan y bydd yn allforio 5MW o drydan glân i’r grid, ond bydd hefyd yn helpu i leihau allyriadau Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf Morgannwg gan y byddant yn derbyn 1MW o bŵer carbon isel drwy gytundeb prynu pŵer arloesol.
Mae’r fferm solar wedi’i lleoli ar hen safle glofa ac yn cael ei darparu gan Gyngor Bwrdeistref Sirol Rhondda Cynon Taf mewn partneriaeth â Vital Energi, Hydrock, a Rhomco. Mae’n fenter graidd i helpu’r cyngor i gyrraedd ei dargedau carbon niwtral erbyn 2030.
Meddai’r Cynghorydd yn parhau.“Trwy gyflenwi trydan carbon isel i Ysbyty Brenhinol Morgannwg, rydyn ni'n helpu i leihau ei ôl troed carbon, gan wneud y prosiect hyd yn oed yn fwy buddiol a chyflenwi ein GIG lleol yn uniongyrchol."
“Yn ogystal â hynny, gan nad yw'r domen lo wedi'i hadfer, sydd ar y safle, yn addas ar gyfer amaethyddiaeth, mae'r prosiect yma'n dangos sut y gall tir gael ei ailbwrpasu ar gyfer ynni glân wrth fod yn gymorth i fioamrywiaeth ar yr un pryd. Bydd hawliau pori anifeiliaid yn parhau, gan ddangos bod prosiectau ynni solar yn gallu bodoli ochr yn ochr â ffermio i wella bioamrywiaeth.”
Hyd yn hyn, mae'r prosiect wedi creu deg swydd leol ac wedi cynhyrchu dros £600,000 o wariant gyda busnesau a chyflenwyr lleol. Mae’r tîm hefyd yn gweithio’n galed i wella bioamrywiaeth drwy blannu perthi a gosod pyst gwenyn, blychau adar, a blychau ystlumod.
Bydd Fferm Solar Coed Elái yn darparu digon o ynni i bweru tua 8,000 o gartrefi bob blwyddyn tra’n cyflenwi trydan carbon isel yn uniongyrchol i Ysbyty Brenhinol Morgannwg drwy rwydwaith gwifrau preifat dros dri chilometr. Mae’r dull arloesol hwn yn sicrhau bod hyd at 15% o alw blynyddol yr ysbyty am drydan yn cael ei ddiwallu’n gynaliadwy gan godi i 100% ar ddiwrnodau brig yr haf.
